Nghề thu mua đồng nát theo cha truyền con nối

Có rất nhiều người mưu sinh tại chợ trời theo kiểu “cha truyền con nối”. Bởi, muốn có vị trí làm ăn ổn định, họ cần sự giúp đỡ của người đi trước để tránh sự cạnh tranh từ “ma cũ”. Công việc tự do, giá cả không theo khuôn khổ nhất định… đem đến cho người buôn bán những khoản lợi nhuận khó tin. Do vậy, khi trở thành ông chủ các gian hàng, không ai muốn bỏ nghề.

Tìm hiểu thực tế, chúng tôi nhận thấy, có những ông, bà chủ buôn hàng chợ trời đến nay đã là đời thứ ba, thứ tư. Họ được cha mẹ, lớp người đi trước truyền nghề. Họ không chỉ “nối nghiệp cha ông” mà còn duy trì, mở rộng gian hàng, địa điểm mới. Dân trong nghề chia sẻ, nghề buôn hàng chợ trời là nghề “thu mua đồng phế liệu bán tiền vàng”, hên xui may rủi, khi đã bám nghề thì ít ai bỏ được. 

Ông Vũ Văn V. (50 tuổi, bán hàng chợ trời tại quận 1, TP.HCM) cho hay, gia đình ông hành nghề này đã nhiều năm nay. Trước đây, cha ông từng buôn bán quần áo tại chợ Bà Chiểu (quận Bình Thạnh). Sau này, công việc làm ăn trì trệ, cha ông đành phải bỏ nghề. Vốn có máu buôn bán, ông cụ chuyển qua nghề buôn bán hàng cũ từ các vựa ve chai. Cụ lọc ra những vật dụng còn sử dụng được, đem ra lề đường bán cho dân lao động. Từ đó, gia đình ông bén duyên với nghề bán hàng chợ trời.

Đến khi 2 người con trai trưởng thành, cụ truyền nghề cho các con. Đến đời mình, gia đình ông V. cũng ấm no nhờ nghề buôn bán hàng chợ trời do cha truyền lại. Vợ chồng ông V. còn mua được căn nhà khang trang tại quận 5 (TP.HCM). Hiện tại, cậu con trai của ông cũng đang theo cha đi bán hàng. Mỗi ngày, công việc của cha con ông bắt đầu từ 8h sáng đến 22h đêm.

Suốt ngày ngồi ngoài lề đường nhưng ông V. cho biết, công việc không chiếm hết số thời gian trên. Bởi, thời gian đông khách chỉ tập trung vào buổi chiều và tối. Buổi sáng, bày hàng xong, ông ngồi uống nước trà với bạn hàng, bàn chuyện buôn bán, học hỏi kinh nghiệm. Các mặt hàng ông V. bày bán chủ yếu là điện thoại, máy tính bảng, đồng hồ cùng vài món đồ đồng độc, lạ... Sau mỗi ngày làm việc, thấp nhất ông thu về vài trăm nghìn đồng. Vào những ngày gặp khách “sộp”, số tiền có thể lên đến vài triệu đồng.

Theo lời ông V., do hàng hóa, cách kinh doanh đặc trưng của chợ trời, người bán cũng cần có “nghệ thuật”. Vì vậy, các gia đình thường tập trung cùng nhau, buôn bán theo khu vực. Hoặc, mỗi khu chợ đặt một gian hàng riêng để hỗ trợ nhau trong quá trình trao đổi món hàng. Việc này giúp hàng hóa luôn được luân chuyển theo kiểu thay cũ đổi mới, thu hút khách nhiều hơn. Ngoài ra, cần phải có nguồn hàng đa dạng, chất lượng, mới có thể phát triển, mở rộng, thu hút khách.
Chỉ tay vào sạp hàng của mình, ông V. cho biết, ông thường mua lại từ nhiều nguồn, người lượm ve chai, mua của bạn hàng, nhiều khi mua nhầm phải đồ chôm chỉa (trộm cắp-PV). Tùy vào những món hàng, mỗi ông chủ có cách kiểm tra chất lượng bằng kinh nghiệm khác nhau. Ông bảo, các món đồ được mua từ những vụ làm ăn “phi pháp”, mơ hồ xuất xứ, việc mua – bán, trao đổi diễn ra khá nhanh, bằng những ký hiệu riêng, người bán, kẻ mua chẳng bao giờ nhớ mặt nhau. Tuy nhiên, nhà ông không vì lợi nhuận mà nhắm mắt gì cũng mua, vì như thế là vi phạm pháp luật, “vào khám” như chơi

Để tìm hiểu thêm hoạt động tại chợ trời, chúng tôi ngồi lại gian hàng nhỏ của ông vào buổi tối để theo dõi hoạt động buôn bán xung quanh. Khoảng 19h, một thanh niên đeo khẩu trang đi chiếc xe máy cũ lượn qua lượn lại phía trước gian hàng, cất giọng: “Bố già, dám chơi không? Hàng hiếm đấy bố, cả tháng nay mới săn được”. Nói xong, gã mở chiếc túi đeo bên hông, đưa cho ông V. một chiếc máy tính bảng hiệu Sony Vaio, một chiếc máy ảnh nhãn hiệu Canon.

Ngày hôm sau, chúng tôi đến gian hàng người em họ của ông V. ở ven đường Lý Nam Đế (quận 11, TP.HCM) để tìm hiểu các nguồn hàng. Khoảng 8h sáng, một người phụ nữ đẩy chiếc xe phế liệu 3 bánh xuất hiện. Ngay lập tức, vài ông chủ chợ trời xuất hiện lựa hàng. Mỗi người chọn cho mình vài món đồ rồi gom thành đống trước khi hỏi giá người bán. Quan sát một lúc, chúng tôi thấy chị bán 4 đống đồ nhưng chỉ thu về 220.000 đồng. Bán xong, chị này đẩy chiếc xe ve chai đựng vài chiếc bao rỗng đến gốc cây ven đường ngồi nghỉ. Nhân cơ hội, chúng tôi tiếp cận và biết chị tên T. (35 tuổi, quê tỉnh Bến Tre).